Bitácora de noticias e opinións sobre a actualidade de Carballo

lunes, junio 23, 2008

Manifiesto por la lengua común


Nos últimos tempos, advertimos nas institucións máis cercanas (Xunta, Concello de Carballo) unha deriva perigosa cara a imposición do galego, por vías directas e indirectas: desde o que é mal mirado se fala español, ata presentar unha instancia no Concello en español e que che contesten en galego.

Non estamos en contra do galego, por suposto. Entendémolo e falámolo, igual que o castelán. Pero non toleramos que nos queiran impoñer o galego, por razóns puramente políticas (nacionalistas). Defendemos a libertade de falar cada quen na lingua que elixa. Debe promoverse a conservación das linguas, pero non a costa dos que as usan, e menos utilizar a lingua como arma partidista (exemplo: a polémica "Galiza" - "Galicia").

Por esas razóns e outras moitas, publicamos hoxe en Carballo Dixital o “Manifesto por la lengua común” que presentan hoxe no Ateneo de Madrid varios intelectuais:


Manifiesto por la lengua común

Desde hace algunos años hay crecientes razones para preocuparse en nuestro país por la situación institucional de la lengua castellana, la única lengua juntamente oficial y común de
todos los ciudadanos españoles. Desde luego,... no se trata de una desazón meramente cultural –nuestro idioma goza de una pujanza envidiable y creciente en el mundo entero, sólo superada por el chino y el inglés- sino de una inquietud estrictamente política: se refiere a su papel como lengua principal de comunicación democrática en este país, así como de los derechos educativos y cívicos de quienes la tienen como lengua materna o la eligen con todo derecho como vehículo preferente de expresión, comprensión y comunicación.

Como punto de partida, establezcamos una serie de premisas:


1) Todas las lenguas oficiales en el Estado son igualmente españolas y merecedoras de protección institucional como patrimonio compartido, pero sólo una de ellas es común a todos, oficial en todo el territorio nacional y por tanto sólo una de ellas –el castellano- goza del deber constitucional de ser conocida y de la presunción consecuente de que todos la conocen. Es decir, hay una asimetría entre las lenguas españolas oficiales, lo cual no implica injusticia (?) de ningún tipo porque en España hay diversas realidades culturales pero sólo una de ellas es universalmente oficial en nuestro Estado democrático. Y contar con una lengua política común es una enorme riqueza para la democracia, aún más si se trata de una lengua de tanto arraigo histórico en todo el país y de tanta vigencia en el mundo entero como el castellano.

2) Son los ciudadanos quienes tienen derechos lingüisticos, no los territorios ni mucho menos las lenguas mismas. O sea: los ciudadanos que hablan cualquiera de las lenguas co-oficiales tienen derecho a recibir educación y ser atendidos por la administración en ella, pero las lenguas no tienen el derecho de conseguir coactivamente hablantes ni a imponerse como prioritarias en educación, información, rotulación, instituciones, etc… en detrimento del castellano (y mucho menos se puede llamar a semejante atropello “normalización lingüística”).

3) En las comunidades bilingües es un deseo encomiable aspirar a que todos los ciudadanos lleguen a conocer bien la lengua co-oficial, junto a la obligación de conocer la común del país (que también es la común dentro de esa comunidad, no lo olvidemos). Pero tal aspiración puede ser solamente estimulada, no impuesta. Es lógico suponer que siempre habrá muchos ciudadanos que prefieran desarrollar su vida cotidiana y profesional en castellano, conociendo sólo de la lengua autonómica lo suficiente para convivir cortésmente con los demás y disfrutar en lo posible de las manifestaciones culturales en ella. Que ciertas autoridades autonómicas anhelen como ideal lograr un máximo techo competencial bilingüe no justifica decretar la lengua autonómica como vehículo exclusivo ni primordial de educación o de relaciones con la administración pública. Conviene recordar que este tipo de imposiciones abusivas daña especialmente las posibilidades laborales o sociales de los más desfavorecidos, recortando sus alternativas y su movilidad.


4) Ciertamente, el artículo tercero, apartado 3, de la Constitución establece que “las distintas modalidades lingüísticas de España son un patrimonio cultural que será objeto de especial respeto y protección”. Nada cabe objetar a esta disposición tan generosa como justa, proclamada para acabar con las prohibiciones y restricciones que padecían esas lenguas. Cumplido sobradamente hoy tal objetivo, sería un fraude constitucional y una auténtica felonía utilizar tal artículo para justificar la discriminación, marginación o minusvaloración de los ciudadanos
monolingües en castellano en alguna de las formas antes indicadas.

Por consiguiente los abajo firmantes solicitamos del Parlamento español una normativa legal del rango adecuado (que en su caso puede exigir una modificación constitucional y de algunos estatutos autonómicos) para fijar inequívocamente los siguientes puntos:

1) La lengua castellana es común y oficial a todo el territorio nacional, siendo la única cuya comprensión puede serle supuesta a cualquier efecto a todos los ciudadanos españoles.


2) Todos los ciudadanos que lo deseen tienen derecho a ser educados en lengua castellana, sea cual fuere su lengua materna. Las lenguas cooficiales autonómicas deben figurar en los planes de estudio de sus respectivas comunidades en diversos grados de oferta, pero nunca como lengua vehicular exclusiva. En cualquier caso, siempre debe quedar garantizado a todos los alumnos el conocimiento final de la lengua común.

3) En las autonomías bilingües, cualquier ciudadano español tiene derecho a ser atendido institucionalmente en las dos lenguas oficiales. Lo cual implica que en los centros oficiales habrá siempre personal capacitado para ello, no que todo funcionario deba tener tal capacitación. En locales y negocios públicos no oficiales, la relación con la clientela en una o ambas lenguas será discrecional.

4) La rotulación de los edificios oficiales y de las vías públicas, las comunicaciones administrativas, la información a la ciudadanía, etc…en dichas comunidades (o en sus zonas calificadas de bilingües) es recomendable que sean bilingües pero en todo caso nunca podrán expresarse únicamente en la lengua autonómica.


5) Los representantes políticos, tanto de la administración central como de las autonómicas, utilizarán habitualmente en sus funciones institucionales de alcance estatal la lengua castellana lo mismo dentro de España que en el extranjero, salvo en determinadas ocasiones características. En los parlamentos autonómicos bilingües podrán emplear indistintamente, como es natural, cualquiera de las dos lenguas oficiales.

Firmas (orden alfabético): Mario Vargas Llosa, José Antonio de la Marina, Aurelio Arteta, Félix de Azúa, Albert Boadella, Carlos Castilla del Pino, Luis Alberto de Cuenca, Arcadi Espada, Alberto González Troyano, Antonio Lastra, Carmen Iglesias, Carlos Martínez Gorriarán, Jose Luis Pardo, Alvaro Pombo, Ramón Rodríguez, Jose Mª Ruiz Soroa, Fernando Savater

Etiquetas:

4 Comments:

Anonymous Anónimo said...

O que hai que oír. "utilizar a lingua como arma partidista (exemplo: a polémica "Galiza" - "Galicia")." Hai algo máis partidario ideoloxicamente que este manifesto?

De verdade, é posíbel ter un "login" ou usuario neste blogue para comentar sen interferencias. É que isto dá para moito, e como xa doutras se teñen cortado e eliminado comentarios...

23/6/08 19:12

 
Anonymous Anónimo said...

O castelán, lingua agredida

Hai días que se está mellor na cama. Ás veces, en espertando, hai que oír cousas difíciles de asumir. Hoxe é o día máis longo do ano, e hai cousas que fan que se faga aínda máis grande. Un grupo de “intelectuais” veñen de asinar publicamente un “manifiesto por la lengua común”. Din que moitas veces se usa a lingua de forma ideolóxica ou partidaria. Supoñemos que quen tal di se referirá a actos coma este.


E é que o tal manifesto non ten desperdicio, e dá todo e máis de si. A carga ideolóxica é brutal, dende a primeira liña até a última, dende o argumentario até a proposta de medidas. Xa o razonamento de fondo é lapidario: sinalan que o castelán goza dunha saúde envexábel, pero non obstante consideran que deben saír a defendelo. Bo atrevemento cando non se consideran no deber de defender outras linguas que non gozan de igual saúde e que, en parte, seguindo o seu argumentario, tamén lles son propias (até onde chegamos, hai algún catalán e algún vasco nesta “intelectualidade” asinante).

Non sabendo por onde trincar o manifesto, imos ir case liña por liña, porque o certo é que non ten desperdicio.

O primeiro parágrafo, o de presentación, é contraditorio. Manifesta unha preocupación pola lingua dende o punto de vista “político”, pois sinalan que polo demais esa lingua goza dunha boa saúde. E sinalan a preocupación polo papel da lingua como principal, debe ser que no conxunto do estado está nunha posición secundaria, non está claro. En todo caso, o resto de parágrafos aclaran a súa postura.

A premisa número un pretende poñer en valor a importancia do castelán, pero comete algunhas imprecisións, ao noso ver. Di que non hai inxustiza na asimetría con respecto ás linguas en España, pero reclama todo para o castelán, mentres que o resto de linguas fican, semella, como “patrimonio compartido”. Patrimonio compartido? Alguén fóra de Galiza valora como parte do seu patrimonio a nosa lingua? Cremos que máis ben a desprezan. Merecedora de “protección institucional”? Pódesenos sinalar que fai o estado por protexer a nosa lingua, mentras os nosos impostos se dedican a manter o Instituto Cervantes, a Real Academia Española… Esta premisa rebosa palabrería barata e cínica que agocha a realidade: a pretensión do estado de favorecer e consolidar unha única lingua, mentras permite unha morte doce das demais linguas que será máis lenta ou máis rápida na medida en que as sociedades que as acollen resistan a un escenario adverso.

A premisa número dous recupera un debate xa clásico en moitas ordes da vida, o dos dereitos individuais fronte aos dereitos colectivos. De verdade este discurso segue a ter defensa? Acaso queremos construír unha sociedade individualista para todo? Acaso podemos defender en todos os casos a teoría do dereito individual? As persoas teñen dereitos, abofé, pero as colectividades tamén. Por outra banda, este segundo parágrafo xa marca ben ás claras (xunto co primeiro) o fondo argumental, que non é máis que a defensa a ultranza dunha asimetría exterminadora: quen fala unha lingua “co-oficial” ten dereito!, mentres que o castelán “goza do deber” de ser coñecido. Está clara a diferenza? Xa o deixou ben expresado hai uns vinte anos Carballo Calero, non é preciso afondar máis neste tema.

A premisa número tres remarca máis do xa dito con máis fermosos argumentos. Aspirar a coñecer ben a lingua co-oficial é “encomiábel”, xunto á “obriga” de coñecer o castelán. Pero ollo, aquela xustificación pode ser só estimulada, non imposta (claro, o que si pode ser imposto é o coñecemento do castelán, iso é o natural… uff…). O demais, argumentos xa coñecidos: haberá xente que prefira desenvolverse só en castelán (nada se di do caso contrario, que iso si que está difícil…), coñecer a lingua “autonómica” o “suficiente para vivir cortesmente” e gozar das manifestacións culturais (claro, a lingua é só cultura, xa se sabe… para o traballo, o comercio e demais xa temos o castelán), nada xustifica establecer a lingua co-oficial como primordial (iso queda, por suposto!, reservado para o sacro idioma castelán…), as imposicións son malas (que llo digan ao galego, tantos anos prohibido) e perxudica aos máis débiles (valente argumento, coma sempre, meter “aos máis débiles” polo medio). En fin, sarta de tópicos.

A premisa catro pon en valor o artigo constitucional referido á pluralidade lingüística, e considera suficientemente conseguidos os seus obxectivos, e pide que non se vaia máis aló reclamando os dereitos dos monolingües en castelán (dos monolongües en outras linguas nada se di, debe ser que non é posíbel…).

Partindo de todo o anterior, piden unha norma con rango legal acaído, que teña como mínimo os seguintes puntos:

Lingua castelá oficial en todo o territorio do estado (non o é xa?) e a única que poida ser de obrigado coñecemento (así nos gusta, trato igualitario…, quede claro, non é que non se poida impoñer, o que non se pode é impoñer o que nós non queremos, agora o que nós queremos si se pode impoñer).

Discriminación positiva para o castelán no ensino. A pesar da súa fortaleza, semella que hai que reforzalo… Debe quedar garantido o coñecemento da lingua “común”, o da outra … debe dar igual, porque non o di…

Dereito a uso de calquera das dúas linguas cooficiais ante a administración sen que se obrigue ao funcionariado a saber ningunha lingua… ben, realmente si, porque a saber unha das dúas linguas quedaramos en que estaba obrigado…

Sobre a documentación, recomendan o bilingüismo, pero admiten o monolingüismo… sempre que sexa en castelán…

“Permiten” o uso de calquera lingua nos parlamentos rexionais, pero esixen o castelán cando se pretenda alcance máis aló diso. Por que lles supón tanta barreira que alguén fale noutra lingua? Non estaban orgullosos da multiculturalidade? Por que pretenden agochala? Consideran imposíbel a comunicación en, por exemplo, a UE, polo feito de que se falen linguas distintas? Logo, por que non se poden falar linguas distintas en España aínda que se pretenda un alcance supraterritorial?

En fin. Longo demais, pero é que o texto non ten desperdicio. Isto trata da lingua, e temémonos que vai dar que falar. Que mágoa que aínda haxa xente preocupada por Goliat e que considera que debe poñerse do seu lado na loita, mentras David ten que enfrontar en solitario a batalla contra o xigante.

23/6/08 19:12

 
Blogger Carballo Dixital said...

"É que isto dá para moito, e como xa doutras se teñen cortado e eliminado comentarios..."

Eso non é certo. Salvo se insultas, claro.

24/6/08 19:08

 
Anonymous Anónimo said...

O castelán, vítima de persecución????

Esmendréllome...que cinismo máis delirante!!!

1/7/08 16:37

 

Publicar un comentario

<< Home

 
eXTReMe Tracker
Enlace ó noso arquivo RSS Feedburner